9 Dấu hiệu sớm cảnh báo đột quỵ ở người cao tuổi

Đột quỵ thường xảy ra rất nhanh và bất ngờ, khiến nhiều người không kịp trở tay. Tuy nhiên, nếu chú ý quan sát những dấu hiệu cảnh báo đột quỵ sớm, bạn hoàn toàn có thể cứu sống người bệnh và giảm thiểu tổn thương não. Hãy cùng tìm hiểu những tín hiệu quan trọng mà cơ thể gửi ra trước khi cơn đột quỵ xảy đến để kịp thời hành động và bảo vệ sức khỏe của chính mình cũng như người thân.

Vì sao cần nhận biết sớm dấu hiệu cảnh báo đột quỵ

Nhận biết sớm dấu hiệu cảnh báo đột quỵ là yếu tố quyết định giữa sự sống và cái chết. Dù cơn đột quỵ xảy ra bất ngờ, cơ thể vẫn thường gửi đi những tín hiệu cảnh báo trước khi não bị tổn thương nghiêm trọng. Nếu được phát hiện và xử lý kịp thời trong “thời gian vàng” (khoảng 3–4 giờ đầu), người bệnh có thể được cứu sống và phục hồi gần như hoàn toàn, giảm nguy cơ tàn tật lâu dài.

Ngược lại, nếu bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ, dòng máu bị tắc nghẽn sẽ khiến tế bào não thiếu oxy, dẫn đến tổn thương không thể phục hồi. Điều này đặc biệt nguy hiểm với người cao tuổi hoặc người có bệnh nền như cao huyết áp, tiểu đường, tim mạch, rối loạn mỡ máu.

Vì vậy, việc hiểu rõ và nhận biết sớm những dấu hiệu cảnh báo đột quỵ là bước quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe cho bản thân và người thân. Chỉ cần nhận ra sớm vài biểu hiện như méo miệng, nói ngọng, yếu tay chân và hành động kịp thời, bạn đã có thể ngăn chặn một cơn đột quỵ nguy hiểm.

✅ Ai có nguy cơ cao bị đột quỵ?

Đột quỵ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng người cao tuổi và những ai có bệnh nền tim mạch, chuyển hóa là nhóm có nguy cơ cao nhất.

• Tăng huyết áp: là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ, do làm tổn thương và vỡ mạch máu não.
• Bệnh tim, tiểu đường, mỡ máu cao: dễ gây tắc nghẽn mạch máu, hình thành cục máu đông lên não.
• Hút thuốc, uống rượu: làm co thắt mạch máu và tăng huyết áp đột ngột.
• Béo phì, ít vận động: khiến lưu thông máu kém và tăng gánh nặng cho tim.
• Người có tiền sử gia đình bị đột quỵ hoặc căng thẳng kéo dài cũng cần đặc biệt chú ý.

👉 Tóm lại: kiểm soát huyết áp, đường huyết, mỡ máu, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu và vận động đều đặn chính là cách tốt nhất để phòng tránh đột quỵ.

9 Dấu hiệu sớm cảnh báo đột quỵ ở người cao tuổi

Đột quỵ không bao giờ xảy ra “đột ngột” như nhiều người nghĩ. Thực tế, cơ thể thường gửi đi những tín hiệu rõ ràng, chỉ là ta chưa nhận ra. Sau đây là 9 dấu hiệu cảnh báo đột quỵ thường gặp nhất mà bạn cần đặc biệt lưu ý để kịp thời xử lý.

Thay đổi tính cách hoặc tâm trạng đột ngột

Một trong những dấu hiệu cảnh báo đột quỵ ít người để ý là sự thay đổi bất thường trong cảm xúc hoặc hành vi. Người cao tuổi có thể trở nên cáu gắt, bối rối, buồn bã hoặc lo âu mà không rõ nguyên nhân.

Điều này xảy ra khi lưu lượng máu lên vùng não điều khiển cảm xúc bị gián đoạn, khiến các tín hiệu thần kinh bị rối loạn. Tùy vị trí não bị ảnh hưởng, người bệnh có thể biểu hiện từ thay đổi nhẹ như lơ đễnh, mất tập trung, cho đến rối loạn cảm xúc rõ rệt như trầm cảm hoặc giận dữ vô cớ.

Nếu người thân cao tuổi của bạn đột ngột có biểu hiện khác lạ, đặc biệt là đi kèm yếu tay chân, nói ngọng hoặc méo miệng, hãy đưa đi khám hoặc gọi cấp cứu ngay lập tức. Nhận biết sớm và phản ứng nhanh có thể giúp ngăn chặn một cơn đột quỵ nguy hiểm.

Méo miệng hoặc tê liệt một bên mặt

Đây là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ phổ biến và dễ nhận biết nhất. Khi lưu lượng máu lên não bị gián đoạn, đặc biệt ở vùng kiểm soát cơ mặt, người bệnh có thể bị liệt hoặc yếu cơ mặt một bên.

Biểu hiện thường thấy là miệng méo, nhân trung lệch, mắt một bên nhắm không kín, hoặc khi cười, một nửa khuôn mặt không cử động được. Đôi khi, người bệnh chỉ cảm thấy tê râm ran ở môi hoặc má, nhưng đó cũng là tín hiệu đáng cảnh giác.

Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ phổ biến và dễ nhận biết nhất là méo miệng

Bạn có thể kiểm tra nhanh bằng cách yêu cầu người nghi ngờ đột quỵ mỉm cười hoặc phồng má. Nếu một bên không nhúc nhích hoặc phồng không đều, hãy gọi cấp cứu 115 ngay lập tức.
Đừng chờ xem tình trạng có cải thiện hay không, vì mỗi phút trôi qua, hàng triệu tế bào não có thể chết đi. Việc nhận biết sớm dấu hiệu méo miệng hoặc tê mặt có thể giúp cứu sống người bệnh và hạn chế tối đa di chứng về sau.

Yếu hoặc tê một bên tay chân

Đây là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ rất điển hình, xảy ra khi dòng máu lên não bị gián đoạn, làm tổn thương vùng não điều khiển vận động và cảm giác. Người bệnh có thể cảm thấy tay hoặc chân một bên bị yếu, tê rần, không thể cầm nắm, bước đi loạng choạng hoặc làm rơi đồ vật mà không nhận ra.

Trong nhiều trường hợp, tình trạng này chỉ xuất hiện ở một bên cơ thể, ví dụ, tay phải yếu nhưng chân trái vẫn bình thường, vì mỗi bán cầu não kiểm soát vận động của nửa cơ thể đối diện.

Người có dấu hiệu đột quỵ cảm giác tay bị tê yếu, mất khả năng cầm nắm

Một cách kiểm tra đơn giản là yêu cầu người nghi ngờ đột quỵ giơ hai tay lên ngang vai. Nếu một tay rơi xuống hoặc không nâng nổi, đó là dấu hiệu nghi ngờ cao.

Nếu tê hoặc yếu tay chân xuất hiện đột ngột, không do mệt hay đau cơ thông thường, hãy gọi cấp cứu 115 ngay lập tức. Thời gian là yếu tố sống còn, xử lý trong “giờ vàng” (3–4,5 giờ đầu) có thể giúp phục hồi gần như hoàn toàn, trong khi chậm trễ có thể dẫn đến liệt vĩnh viễn.

Nói ngọng, nói lắp hoặc không nói được

Khi một người đột ngột nói ngọng, nói lắp hoặc không thể diễn đạt trọn câu, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ cực kỳ nghiêm trọng. Triệu chứng này xảy ra khi vùng não kiểm soát ngôn ngữ (thường là thùy trán hoặc thái dương trái) bị thiếu máu hoặc tổn thương.

Người bệnh có thể gặp một hoặc nhiều biểu hiện sau:

• Phát âm không rõ, nói ngọng như “ngậm hột thị”.
• Không tìm được từ ngữ phù hợp, nói lặp hoặc nói sai nghĩa.
• Không hiểu người khác đang nói gì, dù nghe rõ.
• Không thể nói ra dù rất cố gắng (gọi là mất ngôn ngữ).

Nếu bạn nghi ngờ ai đó đang gặp tình trạng này, hãy yêu cầu họ lặp lại một câu đơn giản như “Hôm nay trời đẹp quá”. Nếu họ nói sai, nói ngọng hoặc không nói được, hãy gọi cấp cứu 115 ngay lập tức.

Đột quỵ ảnh hưởng đến ngôn ngữ thường đi kèm yếu tay chân hoặc méo miệng, vì vậy chỉ cần thấy một trong ba dấu hiệu (méo miệng, yếu tay chân, nói ngọng) là phải hành động ngay.

Mờ mắt hoặc mất thị lực đột ngột

Nếu bạn hoặc người thân bỗng nhiên nhìn mờ, nhìn đôi hoặc mất thị lực một bên mắt, đừng chủ quan nghĩ rằng do “mỏi mắt” hay “tụt huyết áp”. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ xảy ra ở vùng não điều khiển thị giác (thường là thùy chẩm).

Hiện tượng này có thể diễn ra rất nhanh, chỉ trong vài giây hoặc vài phút, khiến người bệnh không kịp nhận ra sự thay đổi. Một số người mô tả cảm giác như “màn che kéo xuống trước mắt”, hoặc chỉ nhìn được nửa khung cảnh (gọi là mất thị trường một phần).

Mất thị lực đột ngột

Khác với các bệnh về mắt thông thường, mất thị lực do đột quỵ thường không kèm đau nhức, nhưng hồi phục rất kém nếu chậm cấp cứu. Vì vậy, nếu thị lực thay đổi đột ngột, đặc biệt là chỉ một bên mắt, hãy đưa người bệnh đến bệnh viện ngay lập tức.

Nhận biết sớm dấu hiệu mờ mắt hoặc mất thị lực đột ngột không chỉ giúp cứu vãn đôi mắt, mà còn ngăn ngừa tổn thương lan rộng sang các vùng não khác, bảo vệ tính mạng và khả năng sinh hoạt về sau.

Chóng mặt, loạng choạng hoặc mất thăng bằng

Nhiều người thường nghĩ rằng chóng mặt hay loạng choạng chỉ là do tụt huyết áp hoặc mệt mỏi, nhưng thực tế đây có thể là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ sớm, đặc biệt khi xuất hiện đột ngột, không có nguyên nhân rõ ràng.

Hiện tượng này xảy ra khi vùng tiểu não hoặc thân não – bộ phận kiểm soát cân bằng và phối hợp vận động, bị thiếu máu hoặc tổn thương. Người bệnh có thể cảm thấy đầu quay cuồng, mất phương hướng, bước đi không vững, hoặc ngã dù không va chạm. Một số người mô tả cảm giác “như đang đi trên thuyền” hoặc “mặt đất nghiêng ngả”.

Đầu óc quay cuồng, bất ngờ té ngã

Nếu cơn chóng mặt kèm theo nhìn đôi, nói ngọng, yếu tay chân hoặc buồn nôn dữ dội, đó gần như chắc chắn là dấu hiệu của đột quỵ vùng thân não – dạng đột quỵ nguy hiểm vì có thể ảnh hưởng đến nhịp thở và nhịp tim.

💡 Lưu ý: Nếu người cao tuổi đột ngột mất thăng bằng, không đứng vững hoặc cảm thấy đầu lâng lâng bất thường, tuyệt đối không nên để họ nằm nghỉ chờ đỡ, mà cần gọi cấp cứu 115 ngay. Mỗi phút trôi qua là hàng triệu tế bào não bị tổn thương, xử lý sớm có thể cứu sống và giúp phục hồi hoàn toàn.

Đau đầu dữ dội, đột ngột, khác thường

Một trong những dấu hiệu cảnh báo đột quỵ nguy hiểm nhất là cơn đau đầu dữ dội và xuất hiện đột ngột, thường được người bệnh mô tả là “cơn đau tệ nhất trong đời”.

Khác với đau đầu thông thường do căng thẳng hay thiếu ngủ,  đến vài phút. Cơn đau này có thể lan tỏa khắp đầu hoặc tập trung ở một bên, đôi khi kèm buồn nôn, nôn ói, rối loạn thị giác, cổ cứng hoặc ngất xỉu.

Nguyên nhân chủ yếu là do mạch máu não bị vỡ (đột quỵ xuất huyết), khiến máu tràn vào nhu mô não hoặc khoang dưới nhện, tạo áp lực đột ngột lên các mô thần kinh. Trong một số trường hợp, đau đầu dữ dội cũng có thể là dấu hiệu phình mạch não sắp vỡ – một tình huống cấp cứu nguy hiểm không kém.

💡 Cảnh báo: Nếu người cao tuổi đột nhiên đau đầu dữ dội, khác thường, chưa từng gặp trước đây, đặc biệt là kèm chóng mặt, mờ mắt hoặc yếu tay chân, hãy gọi cấp cứu 115 ngay. Tuyệt đối không tự ý uống thuốc giảm đau hoặc nằm nghỉ chờ qua cơn, vì có thể làm mất thời gian vàng trong điều trị.

Lú lẫn, mất ý thức tạm thời hoặc không nhận biết xung quanh

Khi một người bỗng trở nên lú lẫn, nói lộn xộn, không nhận ra người thân hoặc mất định hướng về thời gian và không gian, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ đang xảy ra ở vùng não trước trán hoặc thùy đỉnh, nơi kiểm soát trí nhớ ngắn hạn, khả năng nhận thức và định hướng.

Triệu chứng này thường đến rất đột ngột: người bệnh có thể đang nói chuyện bình thường, rồi bất chợt ngây người, không phản ứng, hoặc trả lời sai câu hỏi đơn giản. Một số trường hợp còn có thể ngất thoáng qua vài giây đến vài phút, sau đó tỉnh lại trong trạng thái hoang mang.

Hiện tượng này dễ bị nhầm lẫn với mệt mỏi, thiếu ngủ hoặc tụt huyết áp, nên thường bị bỏ qua. Tuy nhiên, nếu lú lẫn đi kèm yếu tay chân, nói ngọng, hoặc méo miệng, khả năng cao đây là cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) – “báo động đỏ” cho cơn đột quỵ thật sự có thể xảy ra trong vài giờ tới.

💡 Lưu ý quan trọng:

Nếu người cao tuổi đột nhiên không nhận biết xung quanh, không nhớ mình đang ở đâu, hoặc mất phản ứng trong chốc lát, hãy gọi cấp cứu 115 ngay lập tức. Tuyệt đối không để họ “ngủ một giấc cho đỡ mệt”, vì chỉ cần chậm vài giờ, nguy cơ tổn thương não vĩnh viễn sẽ tăng lên rất cao.

Co giật hoặc ngã quỵ không rõ nguyên nhân

Khi một người bỗng nhiên co giật, run rẩy toàn thân hoặc ngã quỵ mà không có lý do rõ ràng, đừng vội cho rằng đó là “động kinh” hay “tụt huyết áp” rất có thể đây là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ, đặc biệt là đột quỵ xuất huyết não.

Hiện tượng này xảy ra khi mạch máu trong não bị vỡ, khiến máu tràn ra ngoài và chèn ép các vùng điều khiển vận động, ý thức hoặc cảm giác, gây ra co giật hoặc mất ý thức đột ngột. Một số người trước khi ngã quỵ có thể than đau đầu dữ dội, choáng váng hoặc tê tay chân, sau đó đột ngột ngất xỉu.

Cần cẩn trọng khi một người bỗng nhiên co giật, run rẩy toàn thân hoặc ngã quỵ

💡 Cách nhận biết nguy hiểm:

• Co giật kèm méo miệng, nói ngọng hoặc liệt một bên người.
• Người bệnh ngất đi trong vài phút rồi tỉnh lại lú lẫn.
• Ngã bất ngờ, không có va chạm hoặc trượt ngã trước đó.

Trong nhiều trường hợp, cơn co giật hoặc ngất xỉu chính là dấu hiệu đầu tiên của đột quỵ vùng vỏ não, đặc biệt ở người chưa từng có tiền sử động kinh.

⚠️ Xử lý đúng cách:

• Không cố gắng đè giữ hoặc ép miệng người bệnh, vì có thể gây chấn thương.
• Đặt người nằm nghiêng an toàn, nới lỏng quần áo và gọi cấp cứu 115 ngay.
• Không đổ nước, thuốc hay thức ăn vào miệng khi họ đang bất tỉnh.

Nếu được phát hiện sớm và đưa đến bệnh viện trong “thời gian vàng” 3 giờ đầu, người bị đột quỵ có thể được điều trị bằng thuốc tiêu huyết khối hoặc phẫu thuật kịp thời, giảm đáng kể nguy cơ tử vong và tàn phế vĩnh viễn.

Cách nhận biết nhanh đột quỵ: Quy tắc F.A.S.T

Khi đối mặt với tình huống nghi ngờ đột quỵ, mỗi giây đều quý giá. Để giúp người dân dễ nhớ và hành động nhanh chóng, các chuyên gia y tế trên thế giới khuyến cáo quy tắc F.A.S.T, một phương pháp đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả trong việc phát hiện sớm dấu hiệu cảnh báo đột quỵ.

🔠 F – Face (Khuôn mặt)

Yêu cầu người bệnh mỉm cười hoặc nhe răng. Nếu một bên mặt bị xệ xuống, méo miệng hoặc mất cân xứng, đó là dấu hiệu liệt cơ mặt do tổn thương não.

✋ A – Arm (Cánh tay)

Bảo người bệnh giơ hai tay lên cao cùng lúc. Nếu một tay rơi xuống hoặc không thể nâng lên, có khả năng cơ tay bên đó bị yếu hoặc liệt, biểu hiện rõ của đột quỵ.

💬 S – Speech (Lời nói)

Yêu cầu người bệnh nói một câu đơn giản như “Hôm nay trời đẹp quá”. Nếu họ nói ngọng, nói lắp, không nói được hoặc nói không rõ nghĩa, hãy nghi ngờ đột quỵ ngay.

⏰ T – Time (Thời gian)

Thời gian là não. Nếu người bệnh có bất kỳ dấu hiệu nào ở trên, gọi cấp cứu 115 ngay lập tức. Mỗi phút trôi qua, hàng triệu tế bào thần kinh có thể chết đi. Việc được điều trị trong “thời gian vàng” 3 giờ đầu tiên có thể cứu sống người bệnh và giảm tối đa di chứng.

Kết luận

Đột quỵ là một tình trạng cấp cứu nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu chúng ta nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo và xử lý kịp thời. Những thay đổi nhỏ như méo miệng, yếu tay chân, nói ngọng, chóng mặt hay đau đầu dữ dội không nên xem nhẹ vì đó có thể là lời “kêu cứu” của não bộ.

Đặc biệt, với người cao tuổi và người có bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường, tim mạch hoặc mỡ máu cao, việc theo dõi sức khỏe định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh và ghi nhớ quy tắc F.A.S.T sẽ giúp tăng cơ hội sống sót và hồi phục đáng kể.

👉 Hãy nhớ: phát hiện sớm, hành động nhanh chính là chìa khóa vàng để bảo vệ não bộ và duy trì cuộc sống khỏe mạnh sau tuổi 60.

Thông tin liên hệ:

HỆ THỐNG DƯỠNG LÃO BÌNH MỸ

SĐT: 0789 7575 39

Email: vanphong@duonglaobinhmy.com

Địa chỉ: 3D Đ. Số 171, Bình Mỹ, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh

Website: https://duonglaobinhmy.com/

Đăng bởi (Author): Bình Mỹ

⭐⭐⭐⭐⭐ 4.9 / 5 (403 votes)