Bảo vệ người cao tuổi khỏi đột quỵ: Những kiến thức cần biết

Đột quỵ ở người già là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và ngày càng trở nên phổ biến trong xã hội hiện đại. Với tuổi tác ngày một tăng, nguy cơ gặp phải đột quỵ càng cao, đặt ra thách thức lớn cho cá nhân và gia đình.

Đột quỵ không chỉ gây ra những tổn thương vĩnh viễn về thể chất mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến tinh thần và chất lượng cuộc sống của người cao tuổi. Nhận thức rõ về các yếu tố nguy cơ, triệu chứng cảnh báo và biện pháp phòng ngừa là chìa khóa để bảo vệ người thân yêu khỏi mối đe dọa tiềm ẩn này.

Đột quỵ ở người già

Đột quỵ là một tình trạng y tế khẩn cấp xảy ra khi dòng máu đến não bị gián đoạn, gây tổn thương các tế bào não. Đối với người già, nguy cơ đột quỵ càng cao hơn do sự suy giảm của các chức năng cơ thể và sự hiện diện của các bệnh lý nền như cao huyết áp, tiểu đường, và xơ vữa động mạch.

Việc nhận biết sớm các triệu chứng đột quỵ và phòng ngừa nó có vai trò cực kỳ quan trọng. Nhận biết sớm giúp tăng cơ hội điều trị kịp thời và giảm thiểu các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí có thể cứu sống người bệnh. Đồng thời, phòng ngừa đột quỵ bằng cách thay đổi lối sống, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh này.

Đột quỵ là tình trạng y tế khẩn cấp xảy ra khi dòng máu đến não bị gián đoạn

Theo các nghiên cứu và báo cáo y tế, tỷ lệ đột quỵ ở người già tăng cao đáng kể so với các nhóm tuổi khác.

1. Tỷ lệ tăng theo tuổi: Nguy cơ đột quỵ tăng lên đáng kể sau tuổi 55, và cứ mỗi 10 năm, nguy cơ này lại tăng gấp đôi. Điều này cho thấy sự liên quan chặt chẽ giữa tuổi tác và nguy cơ đột quỵ.
2. Tỉ lệ mắc bệnh theo giới tính: Nam giới có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn nữ giới. Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong do đột quỵ ở phụ nữ lại cao hơn, đặc biệt là ở độ tuổi già.
3. Thống kê quốc tế: Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai trên toàn cầu. Trong đó, người cao tuổi chiếm phần lớn các ca đột quỵ. Tại Việt Nam, ước tính mỗi năm có hàng chục nghìn ca đột quỵ xảy ra, với một tỷ lệ lớn là người cao tuổi.
4. Tình hình tại Việt Nam: Theo Bộ Y tế, Việt Nam ghi nhận khoảng 200,000 ca đột quỵ mỗi năm, và hơn 50% trong số đó là người trên 60 tuổi. Điều này đặt ra một thách thức lớn cho hệ thống y tế và cộng đồng trong việc nâng cao nhận thức và thực hiện các biện pháp phòng ngừa đột quỵ ở người già.

Những số liệu thống kê trên đây nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức, nhận biết sớm và thực hiện các biện pháp phòng ngừa đột quỵ, nhằm bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người cao tuổi.

Đột quỵ là gì

Đột quỵ, còn gọi là tai biến mạch máu não, là một tình trạng y tế khẩn cấp xảy ra khi dòng máu cung cấp cho một phần của não bị gián đoạn hoặc giảm đi đáng kể, khiến các tế bào não thiếu oxy và dinh dưỡng. Nếu không được điều trị kịp thời, các tế bào não có thể bị tổn thương hoặc chết, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hoặc tử vong.

Đột quỵ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là người già

Phân loại đột quỵ

Đột quỵ thiếu máu cục bộ (Ischemic stroke):

• Đây là loại đột quỵ phổ biến nhất, chiếm khoảng 85% các trường hợp.
• Nguyên nhân chính là do tắc nghẽn hoặc thu hẹp các động mạch dẫn máu đến não, thường là do cục máu đông hoặc mảng xơ vữa.
• Các dạng chính của đột quỵ thiếu máu cục bộ bao gồm:
  • Đột quỵ huyết khối: Xảy ra khi cục máu đông hình thành trong một động mạch cung cấp máu cho não.
  • Đột quỵ nghẽn mạch: Xảy ra khi cục máu đông hoặc mảng xơ vữa từ nơi khác trong cơ thể di chuyển đến động mạch não và gây tắc nghẽn.

Đột quỵ xuất huyết (Hemorrhagic stroke):

• Chiếm khoảng 15% các trường hợp đột quỵ, nhưng thường nghiêm trọng hơn và có tỷ lệ tử vong cao hơn.
• Xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào các mô não.
• Các nguyên nhân chính bao gồm:
  • Xuất huyết não: Máu chảy vào các mô não, gây tổn thương trực tiếp và tăng áp lực lên não.
  • Xuất huyết dưới màng nhện: Máu chảy vào khoảng không gian giữa não và lớp màng bao quanh não (màng nhện).

Tại sao người già dễ bị đột quỵ hơn

Sự lão hóa của hệ thống mạch máu

Theo thời gian, các động mạch trong cơ thể dần trở nên cứng và hẹp hơn do sự tích tụ của mảng xơ vữa (atherosclerosis). Quá trình này xảy ra khi cholesterol, chất béo và các chất khác lắng đọng trên thành mạch máu, tạo thành mảng bám. Những mảng bám này làm hẹp lòng động mạch và cản trở dòng chảy của máu, khiến động mạch mất đi tính đàn hồi. Sự cứng và hẹp của động mạch làm tăng nguy cơ tắc nghẽn mạch máu, dẫn đến đột quỵ thiếu máu cục bộ.

Mảng xơ vữa tích tụ nhiều sẽ làm hẹp động mạch và hình thành cục máu đông

Đặc biệt, ở người cao tuổi, quá trình này diễn ra mạnh mẽ hơn do sự lão hóa tự nhiên của hệ thống mạch máu. Khi các mảng xơ vữa tích tụ quá nhiều, chúng không chỉ làm hẹp động mạch mà còn có thể bị vỡ ra, hình thành cục máu đông. Cục máu đông này di chuyển và tắc nghẽn các mạch máu nhỏ hơn trong não, gây ra đột quỵ.

Bệnh lý nền

Người già thường mắc nhiều bệnh lý nền, làm tăng nguy cơ đột quỵ. Cao huyết áp là yếu tố nguy cơ chính, khi áp lực máu cao khiến mạch máu dễ bị tổn thương và hình thành cục máu đông. Tiểu đường cũng góp phần quan trọng, vì mức đường huyết cao gây tổn thương mạch máu và thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch, dẫn đến tắc nghẽn mạch máu.

Bệnh tim mạch, bao gồm bệnh động mạch vành và suy tim, cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ. Những bệnh này gây ra sự bất thường trong nhịp tim, như rung nhĩ, khiến máu dễ bị ứ đọng và hình thành cục máu đông. Khi cục máu đông di chuyển đến não, từ đó gây tắc nghẽn mạch máu và dẫn đến đột quỵ.

Yếu tố di truyền

Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ đột quỵ ở người già. Nếu trong gia đình có người từng bị đột quỵ, nguy cơ mắc bệnh của các thành viên khác sẽ cao hơn. Điều này là do các yếu tố di truyền ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của mạch máu, cũng như cách cơ thể quản lý huyết áp và cholesterol.

Ngoài ra, di truyền còn ảnh hưởng đến khả năng hình thành cục máu đông và quá trình xơ vữa động mạch. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số gen liên quan đến việc điều chỉnh huyết áp và chuyển hóa chất béo có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Vì vậy, nếu có yếu tố di truyền trong gia đình, người già cần chú ý đến việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và áp dụng các biện pháp phòng ngừa như duy trì lối sống lành mạnh và kiểm soát các bệnh lý nền.

Lối sống ít vận động

Lối sống ít vận động là một trong những nguy cơ dẫn đến đột quỵ ở người già. Khi không vận động đủ, cơ thể dễ tích tụ mỡ thừa, tăng cân, và gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như cao huyết áp, tiểu đường, và xơ vữa động mạch. Những bệnh này đều là các yếu tố nguy cơ trực tiếp dẫn đến đột quỵ.

Hơn nữa, việc ít vận động làm giảm lưu thông máu, khiến máu dễ bị đông lại và hình thành cục máu đông. Cục máu đông này có thể di chuyển và tắc nghẽn các mạch máu trong não, gây ra đột quỵ. Do đó, người già cần duy trì một chế độ vận động hợp lý, như đi bộ, tập thể dục nhẹ nhàng hoặc tham gia các hoạt động thể dục phù hợp với sức khỏe, để tăng cường lưu thông máu và giảm nguy cơ đột quỵ.

Lối sống ít vận động là một trong những nguy cơ dẫn đến đột quỵ ở người già

Sử dụng thuốc quá nhiều

Việc sử dụng thuốc quá nhiều là một yếu tố nguy cơ đáng lo ngại đối với đột quỵ ở người già. Người cao tuổi thường phải dùng nhiều loại thuốc để điều trị các bệnh lý nền như cao huyết áp, tiểu đường, và bệnh tim mạch. Tuy nhiên, việc dùng nhiều loại thuốc cùng lúc gây ra tác dụng phụ không mong muốn và tương tác thuốc, làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Một số loại thuốc, như thuốc chống đông máu, nếu không được sử dụng đúng cách hoặc dùng quá liều, gây ra chảy máu nội tạng, bao gồm cả não, dẫn đến đột quỵ xuất huyết. Ngược lại, việc ngưng dùng thuốc đột ngột hoặc không tuân thủ liệu trình điều trị cũng có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, người già cần được theo dõi chặt chẽ bởi các chuyên gia y tế và tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ để giảm thiểu nguy cơ này.

Triệu chứng cảnh báo sớm – nhận biết đột quỵ đúng thời điểm

Nhận biết nhanh chóng – F.A.S.T

Nhận biết đột quỵ đúng thời điểm là yếu tố quyết định để giảm thiểu tổn thương não và tăng cơ hội hồi phục. Phương pháp F.A.S.T là một cách đơn giản để nhớ các dấu hiệu cảnh báo sớm:

• Face (Mặt): Yêu cầu người bệnh cười. Nếu một bên mặt bị xệ hoặc không đối xứng, đây có thể là dấu hiệu của đột quỵ.
• Arms (Cánh tay): Yêu cầu người bệnh giơ cả hai tay lên. Nếu một cánh tay bị yếu hoặc rơi xuống, đây cũng là dấu hiệu của đột quỵ.
• Speech (Giọng nói): Yêu cầu người bệnh nói một câu đơn giản. Nếu họ gặp khó khăn trong việc nói hoặc lời nói bị méo mó, đây là dấu hiệu cần chú ý.
• Time (Thời gian): Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức. Thời gian là yếu tố quan trọng để cứu người bệnh kịp thời.

Nhận biết người bị đột quỵ nhanh chóng

Triệu chứng đột quỵ

Ngoài các dấu hiệu F.A.S.T, người cao tuổi có thể gặp các triệu chứng khác như:

• Chóng mặt hoặc mất cân bằng: Người cao tuổi đột ngột mất khả năng giữ thăng bằng hoặc cảm thấy chóng mặt dữ dội.
• Đau đầu dữ dội: Một cơn đau đầu đột ngột và dữ dội, không giống như các cơn đau đầu thông thường, có thể là dấu hiệu của đột quỵ.
• Mất thị lực: Giảm hoặc mất thị lực ở một hoặc cả hai mắt đột ngột.
• Khó thở hoặc mệt mỏi: Đột ngột cảm thấy khó thở hoặc mệt mỏi không rõ nguyên nhân.

Làm gì khi người già có dấu hiệu đột quỵ

Khi phát hiện các dấu hiệu đột quỵ, cần hành động nhanh chóng và chính xác:

• Gọi cấp cứu ngay lập tức: Số điện thoại cấp cứu tại Việt Nam là 115. Đừng cố gắng tự lái xe đến bệnh viện vì thời gian rất quý giá và cần sự hỗ trợ y tế ngay lập tức.
• Giữ người bệnh bình tĩnh và nằm yên: Đặt người bệnh nằm xuống và giữ họ bình tĩnh. Đừng để họ ăn hoặc uống gì vì có thể gây nghẹn.
• Theo dõi các triệu chứng: Ghi lại thời gian xuất hiện các triệu chứng đầu tiên và thông báo cho nhân viên y tế khi họ đến.

Phòng ngừa đột quỵ ở người già

Chế độ ăn uống lành mạnh

Một chế độ ăn uống lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa đột quỵ ở người già. Chế độ ăn nên giàu trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm ít chất béo bão hòa. Các thực phẩm chứa omega-3, như cá hồi và hạt lanh, giúp giảm viêm và cải thiện sức khỏe tim mạch. Hạn chế muối và đường cũng quan trọng để kiểm soát huyết áp và đường huyết. Uống đủ nước mỗi ngày cũng góp phần duy trì sức khỏe và lưu thông máu tốt hơn.

Một chế độ ăn uống lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa đột quỵ ở người gi

Lợi ích của việc tập thể dục đều đặn

Tập thể dục đều đặn giúp tăng cường tuần hoàn máu, giảm huyết áp và cải thiện chức năng tim mạch, từ đó giảm nguy cơ đột quỵ. Người cao tuổi có thể thiện hiện các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, yoga. Tập thể dục không chỉ giúp duy trì cân nặng lý tưởng mà còn cải thiện sức khỏe tinh thần, giảm stress và tăng cường khả năng vận động, linh hoạt.

Hạn chế stress và quản lý giấc ngủ

Hạn chế stress là việc quan trọng nhằm hạn chế đột quỵ ở người già. Các kỹ thuật như thiền, hít thở sâu và yoga giúp giảm căng thẳng và cải thiện tinh thần. Đảm bảo giấc ngủ đủ và chất lượng cũng rất quan trọng. Người già nên duy trì một thói quen đi ngủ và thức dậy đều đặn, tạo môi trường ngủ yên tĩnh và thoải mái, tránh sử dụng các thiết bị điện tử trước khi đi ngủ để có một giấc ngủ sâu và phục hồi năng lượng.

Một lối sống lành mạnh, tránh xa stress và ngủ đủ giấc là cách giúp cơ thể phòng ngừa đột quỵ

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Kiểm tra sức khỏe định kỳ là biện pháp không thể thiếu nhằm phát hiện sớm và hạn chế nguy cơ gây đột quỵ. Người già cần thường xuyên kiểm tra huyết áp, đường huyết, cholesterol và các chỉ số sức khỏe khác. Quản lý tốt các bệnh lý nền như cao huyết áp, tiểu đường và bệnh tim mạch thông qua việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, duy trì lối sống lành mạnh là cách hiệu quả để giảm nguy cơ đột quỵ. Việc theo dõi và điều chỉnh các chỉ số sức khỏe thường xuyên giúp người cao tuổi duy trì một cuộc sống khỏe mạnh và phòng ngừa đột quỵ hiệu quả.

Tổng kết

Phòng ngừa đột quỵ ở người già là một nhiệm vụ quan trọng, yêu cầu sự kết hợp giữa chế độ ăn uống, thói quen vận động, và quản lý sức khỏe tinh thần. Việc duy trì một lối sống lành mạnh và kiểm tra sức khỏe định kỳ không chỉ giúp giảm nguy cơ đột quỵ mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống. Nhận biết sớm các dấu hiệu và can thiệp kịp thời là chìa khóa để bảo vệ người già khỏi những biến chứng nghiêm trọng, đảm bảo họ sống vui khỏe và an lành trong những năm tháng tuổi già.

Thông tin liên hệ:

HỆ THỐNG DƯỠNG LÃO BÌNH MỸ

SĐT: 0789 7575 39

Email: vanphong@duonglaobinhmy.com

Địa chỉ: 3D Đ. Số 171, Bình Mỹ, Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh

Website: https://duonglaobinhmy.com/

Đăng bởi (Author): Bình Mỹ

⭐⭐⭐⭐⭐ 4.9 / 5 (143 votes)