Suy giảm chức năng gan ở người già có triệu chứng là gì & điều trị ra sao?

Suy giảm chức năng gan ở người già có thể là một hiện tượng tự nhiên liên quan đến quá trình lão hóa của cơ thể. Gan là một cơ quan quan trọng tham gia vào nhiều chức năng quan trọng, bao gồm sản xuất và tiết ra các chất có vai trò trong quá trình tiêu hóa thức ăn, lọc và loại bỏ các chất độc hại từ máu, và duy trì các mức độ glucose và cholesterol trong cơ thể.

Gan của người già có thể trở nên ít linh hoạt hơn trong quá trình tái tạo tế bào, dẫn đến giảm khả năng phục hồi khi bị tổn thương. Người già có thể có nguy cơ cao hơn mắc các bệnh gan như xơ gan, viêm gan, hoặc ung thư gan.

Để giữ cho chức năng gan khỏe mạnh ở người già, quan trọng để duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống cân đối, tăng cường hoạt động thể chất, tránh rượu và các chất gây độc hại khác, và thường xuyên kiểm tra sức khỏe cùng với bác sĩ.

Thông tin về suy giảm chức năng gan ở người già:

Hay còn được gọi là rối loạn chức năng gan ở người già (elderly liver dysfunction), là một hiện tượng phổ biến và thường xuyên gặp khi người già trải qua quá trình lão hóa tự nhiên, làm giảm khả năng tái tạo tế bào gan và các chức năng khác.

Người già thường sử dụng nhiều loại thuốc, và một số thuốc có thể ảnh hưởng đến chức năng gan. Từ đó, cấu trúc gan có thể thay đổi theo thời gian, dẫn đến giảm khả năng chức năng. Ngoài ra, các bệnh lý liên quan như xơ gan, viêm gan, và ung thư gan có thể gặp tăng cao ở người già.

Người già cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe để theo dõi chức năng gan và thảo luận với bác sĩ để đảm bảo chăm sóc tốt nhất cho gan của họ. Đối với những người có các bệnh lý như xơ gan, viêm gan, điều trị và quản lý bệnh lý là cực kỳ quan trọng.

Vậy suy gan (Liver Failure) là gì?

– Là tình trạng mà gan không thể thực hiện chức năng của mình đúng cách hoặc hoàn toàn không thể thực hiện chức năng. Có hai loại suy gan chính là suy gan cấp tính (Acute Liver Failure – ALF) và suy gan mạn tính (Chronic Liver Failure). Các triệu chứng thường xuất hiện với cường độ nhẹ và tăng dần theo thời gian, bao gồm mệt mỏi, giảm sức ăn, và đau vùng bụng trên phải.

– Sự suy giảm chức năng gan có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng do gan không thể thực hiện các chức năng quan trọng như sản xuất các protein máu, lọc độc tố từ máu, và duy trì các mức độ glucose và cholesterol. Người bị suy gan cần được chăm sóc y tế kịp thời để xác định nguyên nhân cụ thể và áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp. Trong một số trường hợp nặng, có thể cần phải thực hiện việc cấy gan (liver transplant) để thay thế gan bị suy giảm chức năng.

Suy gan là tình trạng mà gan không thể thực hiện chức năng của mình đúng cách hoặc hoàn toàn không thể thực hiện chức năng.

Nguyên nhân nào dẫn tới việc suy giảm chức năng gan của người già?

Nguyên nhân suy giảm chức năng gan ở người già có thể bao gồm nhiều yếu tố, và thường là sự kết hợp của các yếu tố này. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:

Quá trình lão hóa tự nhiên:

♦ Gan, giống như nhiều cơ quan khác trong cơ thể, trải qua các thay đổi cấu trúc và chức năng theo thời gian, đặc biệt là khi người ta già đi. Sự giảm khả năng tái tạo tế bào và giảm hiệu suất chức năng là một phần của quá trình này.

♦ Cấu trúc và chức năng của gan có thể thay đổi với sự tăng tuổi, dẫn đến giảm khả năng lọc máu và xử lý chất béo, đường huyết, và các chất dinh dưỡng khác. Hệ thống miễn dịch của gan có thể giảm độ hiệu quả khi người ta già đi, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh gan nhiễm trùng.

Tác động của bệnh lý:

♦ Gan đóng một vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch, đóng vai trò trong quá trình tiêu hóa và hấp thụ dưỡng chất. Khi gan không hoạt động hiệu quả, có thể gây ra vấn đề về hấp thụ dưỡng chất và tiêu hóa thức ăn.

♦ Khi chức năng gan giảm, có nguy cơ tăng lên về nhiễm trùng và viêm nhiễm. Các bệnh lý gan như xơ gan, viêm gan, và ung thư gan có thể ảnh hưởng đến chức năng gan và làm suy giảm nó. Người già thường có nguy cơ cao hơn mắc các bệnh lý này. Bệnh lý gan có thể gây ra các tác động tâm lý và tinh thần như stress, lo lắng, và trầm cảm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Các biểu hiện ngoại hình như da và mắt trở nên vàng (jaundice) có thể xuất hiện, làm ảnh hưởng đến tình trạng tâm trạng và tự tin của người bệnh.

♦ Để giảm nguy cơ suy giảm chức năng gan và giữ cho gan khỏe mạnh ở người già, quan trọng là thực hiện các biện pháp phòng ngừa, duy trì lối sống lành mạnh và thăm bác sĩ để theo dõi sức khỏe định kỳ.

Suy giảm chức năng gan ở người già do ảnh hưởng từ thuốc:

♦ Người già thường có thể dễ bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi các thuốc do sự giảm khả năng chịu đựng của cơ thể, sự chậm tiêu hóa và loại bỏ thuốc, cũng như tăng cường tác động của các bệnh lý liên quan đến gan.

♦ Quan trọng nhất là thảo luận với bác sĩ về mọi loại thuốc đang sử dụng và nhận được hướng dẫn đúng về liều lượng và theo dõi sức khỏe của gan. Bác sĩ có thể điều chỉnh kế hoạch điều trị để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho người già, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực đối với gan.

Người già thường có thể dễ bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi các thuốc do sự giảm khả năng chịu đựng của cơ thể.

Cấu trúc gan bị thay đổi:

♦ Khi gan phải đối mặt với các tác nhân gây tổn thương lâu dài, như viêm gan hoặc một lượng lớn chất cặn độc hại, mô gan có thể bị thay đổi thành mô xơ. Điều này làm giảm khả năng chức năng của gan và có thể dẫn đến cirrhosis, một tình trạng nghiêm trọng khi mô gan bình thường bị thay thế bởi mô sẹo.

♦ Cấu trúc của tế bào gan có thể thay đổi với sự suy giảm chức năng, ảnh hưởng đến khả năng chất lọc và chuyển hóa của gan. Tế bào gan có thể trở nên bất thường về hình dạng và kích thước, và chúng có thể không thực hiện chức năng một cách hiệu quả. Sự giảm chức năng gan có thể dẫn đến giảm dần chất lỏng trong gan, làm cho gan trở nên cứng và khó chuyển động.

Chế độ ăn uống và lối sống thiếu lành mạnh:

♦ Chế độ ăn uống thiếu chất dinh dưỡng có thể gây ra tình trạng Malnutrition, làm suy giảm chức năng gan và ảnh hưởng đến khả năng tái tạo và phục hồi của tế bào gan.

♦ Khi trọng lượng cơ thể không ổn định, có thể là sự giảm cân đột ngột hoặc tăng cân không kiểm soát, có thể gây áp lực lớn lên gan và gây ra vấn đề về chức năng.

♦ Hoặc khi bạn sử dụng quá nhiều chất béo và đường trong chế độ ăn uống có thể dẫn đến mỡ gan, một trong những nguyên nhân của suy giảm chức năng gan.

Môi trường bên ngoài tác động vào bên trong:

♦ Tiếp xúc liên tục với không khí ô nhiễm, chất hóa học, và hạt bụi trong môi trường có thể gây tổn thương cho gan và tăng nguy cơ suy giảm chức năng gan.

♦ Hay các chất độc hại từ môi trường bên ngoài tác động vào cơ thể chúng ta, cũng làm tăng nguy cơ suy giảm chức năng gan. Các hóa chất trong môi trường làm việc hoặc từ sản phẩm hàng ngày có thể ảnh hưởng đến gan nếu tiếp xúc kéo dài.

♦ Hút thuốc lá và tiêu thụ rượu là những yếu tố môi trường có thể gây tổn thương gan. Người già, với cơ thể yếu đuối hơn, có thể phản ứng mạnh hơn với các chất độc hại này.

Để ngăn chặn hoặc giảm thiểu sự suy giảm chức năng gan, yếu tố quan trọng là duy trì một lối sống lành mạnh, kiểm soát các yếu tố rủi ro và thường xuyên kiểm tra sức khỏe với bác sĩ.

Tiếp xúc liên tục với không khí ô nhiễm, chất hóa học, và hạt bụi trong môi trường có thể gây tổn thương cho gan.

«» Suy giảm chức năng gan ở người già có thể dẫn đến xơ gan (cirrhosis). Sự giảm chức năng gan này diễn ra dài hạn và các tác động của các yếu tố nguy cơ như viêm gan, nhiễm trùng, và chế độ ăn uống không lành mạnh có thể dẫn đến xơ gan.  Cirrhosis là một trạng thái bệnh lý nghiêm trọng của gan, trong đó mô gan bình thường bị thay thế bởi mô sẹo (fibrous tissue), gây suy giảm chức năng và cản trở dòng chảy máu qua gan.

«» Các triệu chứng của cirrhosis có thể bao gồm thay đổi ngoại hình như bụng to do dịch ứ đọng (ascites), da và mắt vàng (jaundice), dễ bị chảy máu, nôn máu, sưng chân, và thậm chí là sự suy giảm ý thức. Việc quản lý cirrhosis thường bao gồm điều trị các nguyên nhân gây tổn thương gan, kiểm soát triệu chứng, và duy trì một lối sống lành mạnh.

«» Là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến suy giảm chức năng gan, và người già có thể đặc biệt nhạy cảm và dễ bị ảnh hưởng bởi các biến thường liên quan đến tuổi tác. Có nhiều loại viêm gan, nhưng hai loại phổ biến là viêm gan virus B (HBV) và viêm gan virus C (HCV).

«» Cả hai loại viêm gan B và C đều có thể gây viêm nhiễm trong gan, dẫn đến sự suy giảm chức năng của cơ quan này. Gan không còn hoạt động hiệu quả trong việc chuyển hóa và loại bỏ chất cặn độc hại khỏi cơ thể.

Là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến suy giảm chức năng gan, và người già có thể đặc biệt nhạy cảm và dễ bị ảnh hưởng.

«» Thường xuất hiện trong bối cảnh chức năng gan bị suy giảm, đặc biệt là khi gan đã bị tổn thương do các bệnh lý như xơ gan hay viêm gan mạn tính. Người già so với nhóm người trẻ tuổi, có nguy cơ cao hơn mắc HCC do sự suy giảm chức năng gan và các yếu tố khác liên quan đến tuổi tác.

«» Quản lý ung thư gan ở người già thường đòi hỏi một quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa bác sĩ và người bệnh. Điều trị có thể bao gồm phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, và các phương pháp điều trị hỗ trợ. Việc hỗ trợ tâm lý và chăm sóc toàn diện cũng rất quan trọng trong quá trình điều trị ung thư gan ở người già.

«» PBC thuộc loại bệnh lý gan tự miễn dịch, nghĩa là hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy tế bào gan, đặc biệt là tế bào ống mật. Chúng gây ra các tổn thương và viêm nhiễm cho các ống mật. Sự tổn thương này dần dần tiến triển thành mô xơ gan (cirrhosis).

«» Nguyên nhân chính của PBC không rõ ràng, nhưng được cho là kết hợp giữa yếu tố di truyền và yếu tố môi trường. Các tế bào miễn dịch tấn công ống mật, dẫn đến sự suy giảm chức năng của chúng và cuối cùng là cirrhosis. Những triệu chứng ban đầu thường nhẹ và khó nhận biết. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể trải qua mệt mỏi, ngứa, đau và sưng ở vùng gan, màu da và mắt vàng do tăng bilirubin, và các vấn đề khác liên quan đến cirrhosis.

«» Hiện chưa có phương pháp điều trị nào có thể chữa trị hoàn toàn PBC. Tuy nhiên, các phương pháp như ursodeoxycholic acid (UDCA) thường được sử dụng để giảm các triệu chứng và ngăn chặn sự tiến triển của bệnh. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, có thể cần đến việc cân nhắc về việc cấy ghép gan.

«» Chúng là tác nhân chính trong việc góp phần vào suy giảm chức năng gan ở người già, đặc biệt là khi bệnh lý tiến triển thành các tình trạng nghiêm trọng như non-alcoholic steatohepatitis (NASH), xơ gan (cirrhosis), và ung thư gan.

«» Mỡ gan có thể tăng nguy cơ cho nhiều vấn đề sức khỏe khác, như suy thận, bệnh tim, và các vấn đề về đường huyết, tất cả đều có thể ảnh hưởng đến chức năng gan và sức khỏe tổng thể của người già. Quản lý NAFLD đòi hỏi một phương pháp toàn diện, bao gồm thay đổi lối sống như chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường hoạt động thể chất, và duy trì cân nặng lý tưởng.

«» Mọi người già cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe, thảo luận với bác sĩ và thực hiện các biện pháp để duy trì chức năng gan lành mạnh, từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh lý gan.

Mỡ gan có thể tăng nguy cơ cho nhiều vấn đề sức khỏe khác, như suy thận, bệnh tim, và các vấn đề về đường huyết.

↵ Cần hạn chế lượng chất béo và chất béo bão hòa trong chế độ ăn uống. Chất béo bão hòa thường được tìm thấy trong thực phẩm chế biến, thực phẩm nhanh, và mỡ động vật. Thay vào đó, ưu tiên chất béo không bão hòa từ nguồn như cá, hạt và dầu ô liu.

↵ Các chất xơ giúp kiểm soát cân nặng và giữ cho đường huyết ổn định như: Rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, và hạt có thể là những nguồn chất xơ tốt.

↵ Chế độ ăn nhiều rau quả có thể cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất, và chất chống oxi hóa, giúp bảo vệ gan khỏi tổn thương và hỗ trợ chức năng gan.

↵ Việc hạn chế muối trong chế độ ăn uống để giảm áp lực lên gan và hỗ trợ quá trình kiểm soát nước trong cơ thể. Ăn ít thức ăn trong các bữa nhỏ thay vì một lượng lớn có thể giúp hỗ trợ quá trình tiêu hóa và kiểm soát đường huyết.

↵ Tăng cân  quá nhanh hoặc giảm cân 1 cách đột ngột do stress, có thể tăng nguy cơ các vấn đề gan và tăng khả năng suy giảm chức năng gan. Bảo đảm duy trì mức hoạt động thể chất phù hợp với khả năng sức khỏe của người già. Đi bộ, tập luyện nhẹ, hiền, yoga hoặc tham gia các hoạt động nhóm là những cách tốt để giữ cơ thể linh hoạt.

↵ Việc kiểm soát trọng lượng không chỉ giúp kiểm soát suy giảm chức năng gan mà còn làm giảm nguy cơ cho nhiều vấn đề sức khỏe khác, nâng cao chất lượng cuộc sống của người già.

Hạn chế suy giảm chức năng gan ở người già bằng cách hạn chế hoặc tránh rượu:

↵ Tiêu thụ rượu quá mức quy định có thể tăng nguy cơ phát triển các bệnh lý gan khác như mỡ gan, viêm gan, và xơ gan.  Rượu sau khi được uống vào bên trong gan, chúng tạo ra các chất độc hại có thể gây tổn thương cho tế bào gan. Người già thường có gan yếu đuối và khả năng chịu đựng tổn thương từ rượu ít hơn khá nhiều so với người trẻ.

↵ Việc hạn chế hoặc tránh rượu giúp giảm nguy cơ suy giảm chức năng gan, bảo vệ tế bào gan khỏi sự tổn thương và các vấn đề liên quan.

Tiêu thụ rượu quá mức quy định có thể tăng nguy cơ phát triển các bệnh lý gan khác như mỡ gan, viêm gan, và xơ gan.

↵ Một số loại thuốc có thể có tác động trực tiếp lên gan và gây tổn thương cho các tế bào gan. Các thuốc này có thể làm tăng enzyme gan, gây ra viêm nhiễm, và đôi khi dẫn đến xơ gan. Vì gan tham gia vào quá trình chuyển hóa nhiều loại thuốc. Việc sử dụng quá nhiều thuốc có thể tăng gánh nặng cho gan và ảnh hưởng đến khả năng chuyển hóa và loại bỏ chất độc hại từ cơ thể.

↵ Việc hoạt động thể chất đều đặn ( như đi bộ nhanh, bơi lội, hoặc đạp xe,…) giúp kiểm soát trọng lượng, đường huyết và mức cholesterol,.. qua đó giúp cải thiện dòng máu đến gan và giảm mỡ cơ thể, điều này có thể giảm áp lực lên gan và hỗ trợ chức năng gan.

↵ Ngoài ra, khi bạn hoạt động thể chất kết hợp chế độ ăn lành mạn,  có thể tăng cường sự sản xuất các chất chống oxi hóa, giúp bảo vệ tế bào gan khỏi sự tổn thương và tối ưu hóa sức khỏe cho gan. Nên duy trì mức hoạt động thể chất phù hợp với tình trạng sức khỏe của người già.

↵ Bước quan trọng trong quản lý suy giảm chức năng gan ở người già để theo dõi sự tiến triển của tình trạng, đánh giá tác động của điều trị, và điều chỉnh kế hoạch chăm sóc.

↵ Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm máu định kỳ để kiểm tra chức năng gan, bao gồm các chỉ số như enzyme gan, bilirubin, và albumin. Điều này giúp đánh giá sức khỏe của gan và phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.

↵ Kiểm tra các vấn đề liên quan như mỡ gan, viêm gan, xơ gan, và ung thư gan thông qua các phương pháp hình ảnh như siêu âm, CT scan, hay MRI. Điều này giúp xác định mức độ tổn thương gan và quyết định liệu pháp điều trị phù hợp.

↵ Người già thường có nhiều vấn đề sức khỏe nền khác nhau. Việc kiểm soát các yếu tố như huyết áp, đường huyết, và cân nặng càng trở nên quan trọng, vì chúng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe gan.

Chăm sóc y tế định kỳ giúp người già và đội ngũ chăm sóc y tế theo dõi chức năng gan, đưa ra các biện pháp điều trị phù hợp và duy trì sức khỏe tổng thể.